http://www.xronos.gr/detail.php?ID=55924
Άρθρα
ΠΡΟΤΑΣΗ-ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ Ν. ΘΕΟΦΙΛΗΣ (Art-act@tellas.gr)
ΣΕ ΕΝΕΣΤΩΤΑ ΧΡΟΝΟ : ΛΙΝΑ ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ
26.05.2010
Η αλήθεια αλλάζει ολοένα περιεχόμενο
Ο καλλιτέχνης πρέπει να σμίγει με τα όνειρα των ανθρώπων του μόχθου και της ανέχειας, να μοιράζεται μαζί τους το ψωμί της τίμιας δουλειάς, μαζί τους να κατεβαίνει στις πλατείες των γιορταστικών ημερών, και μαζί τους να γεύεται την ομορφιά της αλήθειας.
Είναι η εποχή της ''Νέας Μεγάλης Ουτοπίας'' που οδηγεί στην αναζήτηση μορφών έκφρασης. Τα αιτήματα της τέχνης αναπτύσσονται στα έγκατα των μεγάλων πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών αναταράξεων. Το σήμερα εστιάζεται στη δύναμη και στο όραμα των τεχνολογικών εξελίξεων. Σε αυτή τη νέα θεωρητική και αισθητική άποψη θα καταγραφεί ιστορικά η εποχή μας ως έργο- καρπός μιας παγκόσμιας γενιάς με ψυχισμό και όραμα την ανατροπή των απαρχαιωμένων δομών και την ανάδειξη των νέων ιδεολογικών προσανατολισμών και των νέων οπτικών εμπειριών.
Η ουτοπική επιδίωξη της αλλαγής του κόσμου λειτουργεί μέσα από καλλιτεχνικές διαδικασίες που ξεπερνούν και αυτά τα όρια της τέχνης και επεκτείνονται στις κοινωνικές και πολιτικές δομές…
Η τεχνολογία και οι εικαστικές τέχνες, χρησιμοποιούν ως όχημα ό,τι ενδιαφέρον είχε υπάρξει, το έργο των Τάτλιν , Πέβσνερ, Γκαμπό, Μαλέβιτς, τον Θεωρητικό λόγο του Αλεξέι Γκαν, σε μια προσπάθεια να ορίσουν τις αναζητήσεις της τέχνης των πρώτων δεκαετιών του προηγούμενου αιώνα. Ο διάλογος αυτός αποτελεί ένα ιδιαίτερο κεφάλαιο στην παγκόσμια καλλιτεχνική πρωτοπορία, αναδεικνύοντας στο έπακρο τη δυναμική των νέων τεχνολογιών.
Στο πλαίσιο του διαλόγου της τεχνολογίας με το έργο της Ρωσικής «Μεγάλης Ουτοπίας», δημιουργούνται έργα με συγκρότηση και λογική στην πληρέστερη μορφή τους. Η σχέση αυτή προκαλεί διαφορετικά ερεθίσματα με στόχο τη δημιουργία μιας σημειολογίας μέσα από την αλλαγή των αρχικών νοημάτων…
Το επίκεντρο σήμερα των ''πολυμεσιακών καλλιτεχνών '' είναι η τεχνολογία με στόχο η σύνδεση της με την τέχνη. Καλλιτέχνες εκπρόσωποι της παγκόσμιας πρωτοπορίας, προσπαθούν να επαναπροσδιορίσουν την εικαστική γλώσσα, τις δομές της, αλλά και τη σχέση της με τις υπόλοιπες τέχνες, με απώτερο σκοπό να δημιουργήσουν ριζοσπαστικά έργα που θα ανταποκρίνονται στις δυνατότητες της νέας τεχνολογικής εποχής. Ο φυσικός γόνος αυτής της ένωσης σήμερα είναι οι νέες τεχνολογίες ως σύνθεση των τεχνών, ως ριζική αναμόρφωση των κωδίκων αναπαράστασης και επικοινωνίας.
Η πλήρης κατάργηση της τέχνης απαλλαγμένης από κάθε είδους χθες δεν είναι η αλήθεια. Πάντα ο καλλιτέχνης αποφασίζει και ποτέ ο αστικός φιλοσοφικός λόγος που άπτεται των επιστήμων. Απλά τα αιτήματα του σήμερα δηλώνουν τον πρωτεύοντα ρόλο της τεχνολογίας έναντι του περιεχομένου, δηλώνουν ότι η τεχνολογία είναι αυτή που προσδίδει το περιεχόμενο και όχι το αντίθετο…
Το νέο ουτοπικό πείραμα μπορεί να γίνει πραγματικότητα, καταργώντας κάθε είδους πολιτικές, κοινωνικές, οικονομικές και αισθητικές συμβάσεις. Η ουτοπία όμως θα τελειώσει και θα επιχωματωθεί οριστικά όταν αφήσει τους πειραματισμούς, σιωπήσει και περάσει στο περιθώριο υπό την βία του τεχνολογικού ολοκληρωτισμού…
Η Λίνα Δημητροπούλου κινείται στη δημιουργική ανασυγκρότηση πληροφοριών, σε διαρκή έσω αισθητική συνομιλία με το έργο των Μαλέβιτς, Μοντριάν, Τάτλιν, Πέβσνερ, Γκαμπό, Καντίνσκι, Ζόζεφ Μπόις, Μαρκ Ρόθκο και στις υπαρξιακές αναζητήσεις του Ντοστογέφσκυ. Όλα στο έργο της χωρίς ρητορεία, με εσωτερικευμένο απόκρυφο τρόπο. Ο ποιητικός εικαστικός λόγος των μορφών της δεν είναι μέσο αφοσίωσης σε κανένα –ισμο απλά ικετεύει για μνήμη και εξιλέωση.
Η Λίνα Δημητροπούλου ασχολείται με προσωπικό τρόπο για την εξερεύνηση του υπερβατικού.
Υ.γ. το άγχος δημιουργίας βιογραφικού δεν έχρισε ποτέ κανέναν καλλιτέχνη. Η Λίνα Δημητροπουλου παραμένει για μια εικοσαετία στην ιερή σιωπή του εργαστηρίου της.
ΧΡΗΣΤΟΣ Ν. ΘΕΟΦΙΛΗΣ
ΚΡΙΤΙΚΟΣ ΤΕΧΝΗΣ - ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΣ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΕΚΘΕΣΕΩΝ
Πολλοί θαυμάζουν σήμερα σε τέτοιο σημείο τα καλλιτεχνικά έργα των αρχαίων Ελλήνων, ώστε να τα λογαριάζουν σαν απλησίαστα πρότυπα. Και ξεκινώντας απ αυτή την αφετηρία δεν διστάζουν να υποστηρίξουν, πως οτιδήποτε δημιούργησε από δω και πέρα η τέχνη, ήταν πάντα κατώτερο από τον Παρθενώνα και τους αρχαϊκούς Κούρους, από τον Προμηθέα του Αισχύλου κι από το συγκλονιστικό σύμπλεγμα του Λαοκόωντα. Αν όμως αυτή η άποψη ήταν σωστή, τότε θα έπρεπε οι αρχαίοι Έλληνες να είχαν ζήσει μια ολοκληρωμένη πραγματικότητα, που οι καλλιτέχνες του κατόρθωσαν με ιδιαίτερη δύναμη να την απεικονίσουν. Εφόσον όμως ο κόσμος συνέχεια μετασχηματίζεται, δεν είναι δυνατό να υπήρξαν ποτέ μέσα στις οποιεσδήποτε πραγματικότητες οι οποιεσδήποτε ολοκληρώσεις. Κάτι τέτοιο άλλωστε θ αποτελούσε φανερή άρνηση της ίδιας της διαλεκτικής πορείας της αλήθειας, που πρώτος την εξακρίβωσε ο Ηράκλειτος, διατυπώνοντάς την κατοπινά σε βασική αρχή της φιλοσοφίας.
Η αξία των έργων της αρχαίας Ελληνικής τέχνης οφείλεται σε κάποια άλλη αιτία. Βρίσκεται στο γεγονός, πως οι αρχαίοι Έλληνες απεικονίσανε ολοκληρωμένα μια πραγματικότητα που ασταμάτητα μεταπλαθόταν, κατορθώνοντας να εντοπίζουν παράλληλα και όλες εκείνες τις διαχρονικές αρχές, που αυτές οι ίδιες δεν υπάρχουν μέσα στον κόσμο σαν συγκεκριμένες ασάλευτες παρουσίες, αλλά σαν μορφές, που ολοένα εξελίσσονται. Αυτό ακριβώς το φαινόμενο της διαρκούς εξέλιξης των μορφών της αλήθειας, που χτίζει την ιστορία του ανθρώπου κι αλλάζει τα όνειρά του σε τελικές σαρκώσεις, πρέπει να στέκει το βασικό αντικείμενο αναφοράς του καλλιτεχνικού έργου.
Το άτομο, είτε το θέλει είτε όχι, δένεται με την αλήθεια του καιρού του, στη διαμόρφωση άλλωστε της οποίας παίρνει μέρος κατά τον ένα τρόπο ή τον άλλο τρόπο και το ίδιο.
Η τέχνη προβάλλοντας το άτομο, δεν έχει το δικαίωμα να το ξεμοναχιάζει, να το κλείνει μέσα σε μονιές αγριμιών και να το αφήνει εκεί να βολοδέρνεται, μακριά από τους δρόμους των κοινών αναζητήσεων, που τους χαράζει με το σιδερένιο της ραβδί η παντοκρατόρισσα ανάγκη. Η τέχνη δεν πλησιάζει την αλήθεια σ όλους τους καιρούς μ’ ένα μοναδικό τρόπο καλλιτεχνικής έκφρασης, γι αυτό το ίδιο άξιοι σαν δημιουργοί λογαριάζονται και ο ρεαλιστής Σαντάλ και ο ρομαντικός Βύρωνας. Πρέπει όμως πάντοτε οι φόρμες ν αντιστοιχούν απόλυτα στη δυναμικότητα της συγκεκριμένης αλήθειας, που υπηρετείται, γιατί διαφορετικά το έργο της τέχνης χάνει την ισορροπία του και καταστρέφεται.
Η τέχνη, από την ίδια της τη φύση ακολουθεί τη διαλεκτική πορεία του κόσμου και εξασφαλίζει με αυτό τον τρόπο την αλληλουχία της, εκφρασμένη σε κάθε περίπτωση με την παραδοσιακή δημιουργική εξέλιξή της, που προϋποθέτει βέβαια την ευαισθησία του καλλιτέχνη στο αντίκρισμα και στη συνειδητοποίηση όλων των ποικιλιών της καθημερινότητας. Ο καλλιτέχνης δεν πρέπει να απομονώνεται και να κλείνεται ποτέ στον εαυτό του, οι προσωπικοί του άλλωστε προβληματισμοί κανέναν δεν ενδιαφέρουν, αν δεν στέκουν αντικαθρέφτισμα γενικότερων κοινωνικών προβληματισμών. Πρέπει να σμίγει με τη ζωή, που τον περιτριγυρίζει, να περιδιαβάζει στους δρόμους των ανθρώπων, που είναι γεμάτοι με ιστορίες γραμμένες με πανηγυρισμούς και με διαμαρτυρίες, να κοιτάζει τα πρόσωπα των μικρών παιδιών με τα κατάπληκτα κι άκακα μάτια και τις βαθιές ρυτίδες των καθαρών μετώπων.
Δεν επιτρέπεται ν αρκείται στην απλή παρακολούθηση των αναδιπλωμάτων των πολυποίκιλων κοινωνικών πραγματικοτήτων. Οφείλει κι αυτός ο ίδιος να παίρνει ενεργό μέρος στις σχετικές διαδικασίες, χρησιμοποιώντας και το δικό του έργο σαν όπλο στους αγώνες της ζωής, που πάνω στους τάφους των νεκρών μας φυτεύει ολοένα τ ανοιξιάτικα λουλούδια της. Πρέπει να είναι έτοιμος να μαρτυρήσει, κι αν χρειαστεί και να θυσιαστεί, να μοιάσει με τον Ναζίμ Χικμέτ, τον αγωνιστή ποιητή, που μέσα από τα σκοτάδια των φριχτών φυλακών της Ισταμπούλ χαιρετούσε άλλοτε, με τα αισιόδοξα συντροφικά τραγούδια του, τους <ομοθάνατους αδελφούς> του στην Ελλάδα.
Ο καλλιτέχνης πρέπει να σμίγει με τα όνειρα των ανθρώπων του μόχθου και της ανέχειας, να μοιράζεται μαζί τους το ψωμί της τίμιας δουλειάς, μαζί τους να κατεβαίνει στις πλατείες των γιορταστικών ημερών, και μαζί τους να γεύεται την ομορφιά της αλήθειας. Μαζί τους χρωστάει να χτίζει το μέλλον του ανθρώπου πάνω σε ριζιμιά λιθάρια και μαζί τους να κατεβάζει τ αστέρια στους κόρφους της γης. Για να πετύχει όμως μ αυτούς τους άμεσους τρόπους την τελική καταξίωσή του, οφείλει πρώτα απ όλα να εξασφαλίσει για τον εαυτό του τη δυνατότητα να συλλαμβάνει αλάθευτα τις πραγματικότητες του καιρού του, να βρίσκει τις ρίζες του, να τις ερμηνεύει σωστά και σε συνέχεια να εντοπίζει προοπτικές.
Χρειάζεται να μελετά τα προβλήματα της εποχής του σ όλο τους το βάθος, ξεκινώντας από την άποψη του Μπαλζάκ και το Τολστόι, ότι κάθε πράξη, κάθε σκέψη και κάθε συγκίνηση των ανθρώπινων όντων είναι αξεχώριστα δεμένη με τη ζωή και με τους κοινωνικούς αγώνες. Υπάρχουν πολλοί δημιουργοί, που ξεχωρίζουν στον καθένα δυο διαφορετικές ανάμεσά τους ζωές, εκείνη του δικού του, του σιγουρεμένου σπιτιού και την άλλη του θορυβώδους και επικίνδυνου δρόμου. Ο υπεύθυνος καλλιτέχνης έχει χρέος να καταπολεμά αυτή τη χυδαία διαστρέβλωση της αλήθειας του ατόμου, που επιχειρούν, αυτό τον απαράδεχτο τεμαχισμό της άρτιας ανθρώπινης προσωπικότητας σε ξεμοναχιασμένο ιδιώτη και σε πολίτη, αυτό το βάρβαρο ακρωτηριασμό της ανθρώπινης υπόστασης, που αποτολμούν
Ο καλλιτέχνης πρέπει θεραπεύοντας την τέχνη να υπηρετεί την αλήθεια χωρίς υποχωρήσεις, γιατί η τέχνη ριζοπιάνεται από την αλήθεια και μακριά απ αυτή χάνει ολότελα την ουσία της. Μα η αλήθεια, που πρέπει να υπηρετεί η τέχνη, δεν αποτελεί ασάλευτη παρουσία των ίδιων πάντα πραγματικοτήτων, αλλάζει ολοένα περιεχόμενο, προχωρεί συνεχώς προς καινούριους στόχους, που τους τοποθετεί πάντα σαν έπαθλο για τον άνθρωπο η απροσκάλεστη ανάγκη. Η υπηρεσία προς την αλήθεια πρέπει να λογαριάζεται συνεχώς σαν η βασικότερη καταξίωση της καλλιτεχνικής λειτουργίας, όχι όμως και σαν η μοναδική. Πέρα απ αυτή υπάρχει και ο προσδιορισμός και η διαμηνύσει του περιεχομένου της ανθρώπινης λύτρωσης, όχι βέβαια μιας τελικής λύτρωσης, που στέκεται άλλωστε αδύνατη μέσα στην ομάδα, αφού η ίδια η ομάδα γνωρίζει ασταμάτητες μεταλλαγές στις δομές της και συνεπώς ποτέ δεν πρόκειται να κερδίσει τις ολοκληρώσεις.
Η αλήθεια αναφέρεται στο συνεχές <γίγνεσθαι>, που μέσα απ’ αυτό ξεπροβάλλουν οι προϋπόθεσης, που θα ευνοήσουν τις ανανεώσεις. Η λύτρωση υπάρχει μέσα σ’Για συνύπαρξη και συλλειτουργία ανθρώπων.
αυτές ακριβώς τις ανανεώσεις, που η μετατροπή τους σε συγκεκριμένες αλήθειες θα την αλλάξει από προσδοκία σε βεβαιότητα παρούσας ζωής. Η αλήθεια λοιπόν και η λύτρωση στέκουν οι ουσιαστικότεροι στόχοι, που την κατάχτησή τους οφείλει πάντα να επιδιώκει με τις δημιουργίες του ο καλλιτέχνης. Είναι τα σημεία εκείνα, της τέχνης ,που κατά πρώτο λόγο την προσδιορίζουν σαν ουσιαστικότατη κοινωνική λειτουργία και της εξασφαλίζουν την τελική της δικαίωση.
Τρίτη 25 Μαΐου 2010
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
